In veel erfenissen zit een woning met een hypotheek. De bank kan met de hypotheekakte onder bepaalde voorwaarden de woning (al dan niet) executoriaal verkopen. Maar wat als er na die verkoop sprake is van een restschuld. Kan de bank in alle gevallen de hypotheekakte gebruiken om de restschuld te incasseren?
In principe wel. Uit de hypotheekakte moet wel concreet de vordering of de rechtsverhouding blijken waarop het incasseren van de restschuld is gebaseerd, aldus de Hoge Raad. Als aan de bank bijvoorbeeld alleen een hypotheekrecht is verleend, maar in de hypotheekakte niet de verplichting is opgenomen dat een geleend bedrag moet worden terugbetaald, kan de bank de hypotheekakte niet gebruiken om de restschuld te incasseren. In het overgrote deel van de hypotheekaktes is die terugbetalingsverplichting wel opgenomen.
Hoe zit dat bij een erfenis en kan de bank ook dan de hypotheekakte gebruiken om een restschuld te incasseren? (Ik ga er vanuit dat de terugbetalingsverplichting in de hypotheekakte is opgenomen). In principe wel, tenzij de bank de vordering tot het incasseren niet baseert of niet kan baseren op de hypotheekakte. Een dergelijk geval speelde bij de rechtbank Amsterdam. De erfgenamen hadden namelijk (opzettelijk?) geld uit de nalatenschap onttrokken waardoor schulden van de erfenis niet konden worden betaald. Door die onttrekkingen zijn de erfgenamen in dit geval volgens de bank alsnog met hun eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van de erfenis (de restschuld), ondanks dat zij de erfenis beneficiair hebben aanvaard. De rechtbank oordeelde dat de hypotheekakte in beginsel echter niet kan worden gebruikt voor het incasseren van de restschuld, als de bank die vordering baseert op het onttrekken van geld uit de erfenis door de erfgenamen. Die bevoegdheid volgde namelijk niet uit de betreffende hypotheekakte en die is voor dat doel derhalve (waarschijnlijk) waardeloos.
Ook als schuldeiser, en in dit geval als bank, is het noodzakelijk om je bewust te zijn van de grondslag van de vordering. Het vaststellen van de grondslag gebeurt bij voorkeur voordat executiemaatregelen worden getroffen of een procedure wordt gestart. Wees je daarnaast als erfgenaam bewust van gelden die uit de erfenis worden ‘opgenomen/onttrokken’. Als door die opnames schulden van de erfenis niet kunnen worden betaald, kun je alsnog met je eigen vermogen aansprakelijk zijn om die schulden te betalen.Al met al weer genoeg om over na te denken. Voor overleg of vragen op het gebied van erfenissen ben ik uiteraard graag beschikbaar en kun je contact met mij opnemen.